Bất lực nhìn cổ phiếu “tắc đường”

Tiền nội đã ồ ạt đổ vào thị trường chứng khoán năm 2020 và xu hướng chưa có dấu hiệu dừng lại sau gần 2 tháng đầu tiên của năm 2021. Việc nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán cao kỷ lục thời gian vừa qua và liên tiếp xuất hiện những phiên có thanh khoản cao trên thị trường chứng khoán đến từ các lý do như việc lãi suất huy động ngày càng giảm sâu; Kênh trái phiếu doanh nghiệp bị siết lại vì Nghị định 81 có hiệu lực vào đầu tháng 9; Việt Nam kiểm soát tốt dịch bệnh và là điểm sáng tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2020.

Việc thường xuyên chứng kiến những phiên giao dịch với thanh khoản cao và tình trạng nghẽn lệnh cũng trở nên quen thuộc với hầu hết nhà đầu tư tham gia thị trường. Từ trạng thái bức xúc, tức giận, thậm chí buông xuôi, nhà đầu tư đang phải thích nghi với thực tế này. Trên một diễn đàn về chứng khoán, không ít nhà đầu tư đã tính đến việc “dịch chuyển” dòng tiền cá nhân của mình đến các cổ phiếu trên HNX hay UPCOM.

Ông Lê Hải Trà, Thành viên HĐQT phụ trách Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) từng lý giải rằng, hiện tượng nghẽn lệnh gần đây do số lượng lệnh đổ vào thị trường quá lớn. Khi xây dựng hoặc nâng cấp năng lực hệ thống giao dịch, mức dự phòng thông thường chỉ gấp 3 lần nhu cầu dự tính để đạt mục tiêu an toàn và hiệu quả trong bài toán tổng thể đầu tư.

Tuy nhiên, việc thanh khoản thị trường tăng đột biến trong thời gian gần đây là điều khó lường trước được, khiến TTCK Việt Nam bị nghẽn một cách bất khả kháng.

Biện pháp căn cơ để dứt điểm hiện tượng này là triển khai hệ thống công nghệ thông tin mới cho toàn thị trường chứng khoán (KRX). Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 khiến công tác triển khai hệ thống mới có sự chậm trễ và nếu dịch bệnh diễn biến phức tạp hơn sẽ khó kiểm soát được tiến độ. Theo dự kiến phải cuối năm nay mới có thể triển khai hệ thống mới cho thị trường.

Ông Trà cũng từng khẳng định “hệ thống giao dịch của HoSE diễn ra hoàn toàn bình thường, chúng tôi không ghi nhận bất kỳ lỗi nào liên quan đến các tiến trình trong việc khớp lệnh”, trong khi cổ phiếu “tắc đường”, lệnh vẫn nghẽn. Điều này khiến nhà đầu tư càng bức xúc hơn và không ít lần hệ thống trục trặc, nhà đầu tư “réo” tên lãnh đạo HoSE.

Nguyên nhân đã được chỉ ra, cách khắc phục hệ thống theo lãnh đạo HoSE thì ít nhất phải mất 10 tháng nữa nhà đầu tư tiếp tục phải sống chung với “lũ”. Giải pháp trước mắt được tính đến như tiếp tục nâng lô giao dịch từ 100 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ lên 1.000 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ; Nâng bước giá giao dịch sàn HoSE lên 100 đồng; Chuyển một số doanh nghiệp niêm yết từ HoSE về HNX.

Lần gần nhất nâng lô giao dịch là từ 10 cổ phiếu lên 100 cổ phiếu, và ngay ở thời điểm này không ít ý kiến không đồng thuận với đề xuất này, việc nâng lên 1.000 cổ phiếu càng trở nên khó tưởng hơn bởi như vậy để mua được những cổ phiếu có thị giá trên 3 chữ số, nhà đầu tư phải có ít nhất hơn 100 triệu đồng cho mỗi lần đi lệnh sẽ làm nhà đầu tư khó khăn hơn khi muốn đầu tư vào những doanh nghiệp có thị giá cao.

Một số ý kiến khác cho rằng có thể nâng lên 1.000 cổ phiếu/lô giao dịch đối với các cổ phiếu có thị giá dưới mệnh giá (10.000 đồng/cổ phiếu).

Việc nâng bước giá giao dịch có vẻ khả thi hơn và bước giá sau khi được nâng lên cũng là bước giá trước đây từng áp dụng. Tuy nhiên, biện pháp về hiệu quả có lẽ không cải thiện nhiều tình trạng giao dịch quá tải hiện nay.

Cuối cùng, chuyển một số doanh nghiệp từ HoSE về HNX. Theo chia sẻ trên CafeF, Tổng giám đốc VNDIRECT, ông Đỗ Ngọc Quỳnh đánh giá rằng, đây là giải pháp hợp lý, cần thiết và có thể ít tốn kém nhất trong các phương án có thể triển khai. Việc này sẽ không chỉ giúp nhanh chóng giảm tải cho hệ thống HoSE mà quan trọng hơn còn là đảm bảo giao dịch của thị trường chứng khoán Việt Nam được thông suốt, đáp ứng nhu cầu giao dịch chính đáng của nhà đầu tư, bảo đảm được uy tín của thị trường chứng khoán trong con mắt nhà đầu tư trong và ngoài nước, duy trì và củng cố được kênh huy động vốn ngày càng hiệu quả cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, việc chuyển niêm yết cũng sẽ gặp thách thức bởi không phải doanh nghiệp nào cũng sẵn sàng. Dù vậy, nếu có một vài doanh nghiệp chấp nhận việc chuyển sàn (nếu có chính sách) sẽ giúp giảm tải đáng kể cho hệ thống. Ông Quỳnh cho biết, trong trường hợp UBCK chấp thuận và tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính cho các cổ phiếu chuyển từ Hose sang HNX, VNDIRECT sẽ lập tức “xung phong” chuyển sàn sang HNX để góp phần giảm tải cho sàn HoSE.