Trong bối cảnh dồn nỗ lực để thống nhất và phát triển công ty, Amazon đang được thế giới đưa lên bàn soi. Là một trong những doanh nghiệp phát triển nhanh nhất toàn cầu, đồng thời là nhà tuyển dụng lớn thứ hai Hoa Kỳ, Amazon đã và đang mang lại thu nhập và lợi ích cho hơn 1 triệu người, đồng thời cũng là nguồn tạo việc làm và mua sắm tiện lợi hàng đầu trong thời kỳ đại dịch. Nhưng đằng sau ánh hào quang ấy, lãnh địa kinh doanh này cũng ẩn chứa nhiều góc khuất.
Jeff Bezos và Andy Jassy giữa hình ảnh những công nhân và robot trong các nhà kho của Amazon. Ảnh Getty Images
Thực sự sóng ngầm đang dấy lên trong lòng cơ cấu hoạt động của Amazon. Qua hé lộ của những người trong cuộc đang và từng làm việc tại đây, nhiều góc khuất về việc tuyển dụng, sa thải, đánh giá hiệu suất và lắm thứ khác đã được hé lộ. Gã khổng lồ thương mại điện tử này có một hệ thống đánh giá hiệu suất công việc phức tạp khiến một số nhân viên ta thán là không công bằng, dù nó là nhà tuyển dụng lớn thứ hai của Hoa Kỳ và vẫn là một trong những công ty phát triển nhanh nhất đất nước.
Trước tiên hãy cùng thử soi cách Amazon tuyển chọn lực lượng lao động, cải thiện hoặc loại bỏ những nhân viên bị đánh giá là làm việc kém hiệu quả. Ở đây, một khi giới quản lý nhận định thấy công nhân đang gặp khó khăn, nhóm lao đợng này sẽ phải tuân thủ một kế hoạch huấn luyện tập trung. Nếu vẫn không thay đổi, người lao động sẽ bị theo dõi sát sao và chờ giới quản lý ra quyết định. Hệ thống đánh giá này đang và đã bị một số nhân viên hiện tại và trước đây chỉ trích, ta thán là bất công, đặc biệt đối với những nhân viên… tốt!
Để chống chế, Amazon biện minh, công ty làm thế với mục đích cung cấp cho giới quản lý các công cụ để giúp nhân viên cải thiện và thăng tiến sự nghiệp một cách công bằng. Thực sự Amazon vẫn giữ mục tiêu loại bỏ một số lượng nhân viên không đạt chuẩn nhất định mỗi năm, điều này gây áp lực không chỉ với công nhân mà cho cả những nhà quản lý trực tiếp.
Hệ thống robot trong kho hàng Amazon ở Vương quốc Anh. Ảnh Insider
Hệ thống đánh giá nhân viên của Amazon quá phức tạp và thiên kiến – tỷ lệ báo cáo đánh giá xấu từ giới quản lý lên đến 5% – đến nỗi người lao động cảm thấy bị bỏ rơi, bị thiếu tôn trọng. Ngay cả việc loại bỏ những nhân viên kém hiệu quả ở đây cũng bị mang tiếng là độc đoán, quân phiệt khiến dấy lên nhiều lời ta thán. Hàng trăm nhân viên của công ty đã tham gia kênh Slack để lên tiếng chỉ trích hệ thống đánh giá hiệu suất mù mờ của Amazon. Nhiều tài liệu bị rò rỉ đang cho thấy, chuyện sa thải nhân viên đang diễn ra một cách bất công và có cả thiên vị. Đặc biệt ở Amazon, lời kêu ca nhiều nhất lại đến từ giới tài xế, khi cho rằng công ty kiểm soát họ quá khắt khe đến nỗi có cả lời phàn nàn về tình trạng “phải đi tiểu trong chai” khiến công ty buộc đánh tiếng xin lỗi.
Đã có một loạt các vụ kiện chống lại Amazon với cáo buộc có thành kiến về giới tính và chủng tộc. Vào tháng 5 năm ngoái, 5 nhân viên nữ, cả cũ lẫn mới, đã kiện công ty vì cho rằng họ bị các quản lý nam, chủ yếu là người da trắng, ngược đãi thậm tệ. Chưa hết, vào tháng 2 vừa qua, Charlotte Newman, một quản lý của Black Amazon, đã đệ đơn kiện cáo buộc phân xưởng này phân biệt giới tính và quấy rối tình dục.
Thế nhưng Amazon vẫn lên tiếng chống chế bằng những lời lẽ mạnh bạo đi kèm hành động dứt khoát. Công ty còn dõng dạc tuyên bố, họ không dung thứ cho sự phân biệt đối xử hoặc quấy rối dưới bất kỳ hình thức nào, đồng thời cũng cho điều tra đơn kiện quấy rối tình dục của Newman và sa thải hung thủ gây rối.
Trong thời kỳ đại dịch, các đơn đặt hàng trực tuyến đã ùn ứ bất thường khiến Amazon phải hối hả tuyển dụng. Ảnh Getty Inages
Trong thế giới kinh doanh của Amazon, các kho hàng được tự động hóa một phần với việc sử dụng rô-bốt di chuyển quanh cửa hàng để nhận các pallet hàng hóa rồi chuyển cho nhân viên chọn cho đúng mặt hàng để đóng gói rồi vận chuyển. Mỗi năm, trong thời gian mua sắm trùng vào các dịp lễ, công ty phải thuê thêm hàng nghìn công nhân thời vụ để hỗ trợ giải quyết tình trạng lượng đơn đặt hàng tăng đột biến. Trong thời kỳ đại dịch, các đơn đặt hàng trực tuyến đã ùn ứ bất thường khiến Amazon phải hối hả tuyển dụng. Nhưng việc này cũng gặp khó khăn, vì người lao động lo ngại chuyện vào các nhà kho có thể lây lan vi rút.
Dẫu vật, đối với các sinh viên kỹ thuật, Amazon lại là môi trường làm việc đáng mơ ước. Với họ công ty vẫn là một trong số các nhà tuyển dụng hàng đầu. Trong một cuộc khảo sát đối với giới sinh viên kỹ thuật, Amazon đã đứng thứ 10, đánh bại Intel và IBM, chỉ chịu xếp sau Tesla và SpaceX.
