“Qua đợt dịch này, có nhiều vấn đề đã bộc lộ”
Theo Phó Thủ tướng, vấn đề đặt ra hiện nay là phải làm sao để người lao động quay trở lại làm việc, vừa góp phần phục hồi sản xuất, vừa đảm bảo quyền lợi của công nhân và cả gia đình họ.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng cho rằng, qua đợt dịch này, có nhiều vấn đề đã bộc lộ ra, trong đó có những vấn đề đã tồn tại và nhắc từ trước. Chẳng hạn như vấn đề nhà ở của công nhân, các công trình phúc lợi. Tới đây, Chính phủ đã bàn và sẽ có một số chính sách, chương trình để báo cáo với Quốc hội, với các cơ quan có thẩm quyền.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, hiện nay người lao động quan tâm nhất đến những vấn đề trước mắt, giải quyết ngay bây giờ, hoặc sau 1 tháng. Bởi nhìn kỹ lại, số lao động dịch chuyển trong đợt dịch vừa qua là khoảng 1,3 triệu người, thuộc 4 nhóm.
Nhóm 1 là những người lao động có hợp đồng chính quy, tương đối ổn định, dài hạn, làm ở các khu chế xuất, công nghiệp. Với nhóm này, cơ bản doanh nghiệp vẫn trả một phần lương nên người lao động vẫn quay lại làm việc.
Còn 3 nhóm còn lại rất quan trọng là người lao động làm việc ở các xí nghiệp nhỏ, công trường, lao động không dài hạn và có tính thời vụ. Khi dịch đến thì người thuê lao động không có cam kết dài hạn và không biết khi nào quay lại. Tiếp theo là người lao động tự do, ở TPHCM có số lượng này rất lớn.
“Chúng ta cũng không quên đối tượng thứ 4 là những người đi theo, có rất nhiều người nghèo đi theo con cháu để trông con, trông cháu. Số này không phải là lao động chính thức nhưng chúng ta cũng phải giải quyết”- Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.
Rất cần mở lại trường học
Phó Thủ tướng cũng nêu một số vấn đề cần giải quyết. Đầu tiên là phải kiểm soát dịch cho tốt. Bởi tâm lý của người lao động sợ nhất là quay lại làm việc, dịch bùng phát rồi lại phong tỏa như cũ. Qua đợt vừa rồi đã chứng kiến những chuyện ốm đau, mất mát. Chúng ta phải có kế hoạch chi tiết trong một tháng tới đây để kiểm soát được dịch tốt.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh rằng hiện nay người lao động đang rất cần phải mở lại trường học, nhất là mẫu giáo và tiểu học. Vì đa phần công nhân có con nhỏ ở độ tuổi này. “Đây không chỉ là vấn đề giáo dục mà chính là giải quyết cho người lao động” – Phó Thủ tướng nói và cho rằng, về lâu dài hơn, người lao động muốn được hỗ trợ về nhà trọ, sự can thiệp của chính quyền để người thuê lao động trả một phần lương.
Ngoài ra, cần rà soát lại tất cả các quy định về phòng chống dịch sao cho an toàn nhưng không quá phức tạp, nhất là câu chuyện xử lý F1, F0 có trong doanh nghiệp một cách rất linh hoạt.
Doanh nghiệp phải thực sự lo cho công nhân của mình, đừng làm hình thức
Giải pháp tiếp theo để thu hút lao động quay trở lại làm việc, Phó Thủ tướng cho rằng rất cần sự phối hợp của doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải thực sự lo cho công nhân của mình, đừng làm hình thức. Để làm được, trước hết phải đưa ra quy định có tính chất tạm thời, nhưng thiết thực cho doanh nghiệp, để doanh nghiệp có nguồn lực hỗ trợ cho người lao động.
“Hiện Bộ LĐTBXH đang trình cơ quan thẩm quyền, xem xét, thậm chí là trình Quốc hội kỳ này để thảo luận về việc tạm thời áp dụng trong một thời gian ngắn quy định đặc biệt về hạn chế số giờ làm việc, có dưới 1 tháng không, hay để cả năm. Và nếu một tháng thì có nâng lên được không? Bởi bây giờ cuối năm có nhiều đơn hàng. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp cũng chính là tạo điều kiện gián tiếp cho người lao động”- Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định.
Ông đề nghị các địa phương cần có kết nối trong việc bố trí phương tiện đưa đón người lao động quay trở lại làm việc. Và cần xem xét có gói hỗ trợ riêng cho người lao động để tạo điều kiện để họ quay lại làm việc. Hiện nhiều lãnh đạo tỉnh không ngại bỏ chi phí ra đưa người lao động quay trở lại địa phương.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ LĐTBXH xem xét phối hợp với các địa phương có gói hỗ trợ cho người lao động quay lại làm việc và với người nhà đi theo, như vậy người lao động mới có thể yên tâm làm việc.
Về lâu dài, ông nhấn mạnh phải có chương trình xây dựng nhà ở cho công nhân, từng bước cơ cấu lại sản xuất và lao động, từ bỏ dần lao động giá rẻ để đi vào chuỗi có giá trị gia tăng cao hơn.
